özDİYARBAKIR - Talasemi, halk arasında bilinen adıyla Akdeniz Anemisi, kalıtsal bir kan hastalığı olarak Türkiye’de ve dünyada binlerce çocuğun yaşamını etkiliyor. Uzman Dr. Kahraman Öncel, hastalığın genetik geçişli olduğunu vurgulayarak, “Talasemi anne ve babadan geçen genlerdeki mutasyonlar sonucu sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin üretilememesiyle ortaya çıkar,” dedi.
Öncel, hastalığın isminin özellikle Akdeniz Bölgesi’nde — Hatay, Adana, Mersin ve Antalya gibi illerde — sık görülmesinden geldiğini belirtti ancak günümüzde göçlerle birlikte tüm dünyaya yayıldığını ifade etti.
Çocuklarda yorgunluk, nefes darlığı ve yüzde deformasyon
Talaseminin en ağır formunun “Beta Talasemi Major” olduğunu belirten Öncel, hastalığın belirtilerini şöyle sıraladı: “Yorgunluk, kansızlık, yürürken nefes alamama, yüzde kemik şekil bozuklukları, burun kökünde basıklık, alında genişleme, dalak ve karaciğer büyümesi, karın şişliği ve cilt renginde solukluk.”
Daha hafif seyreden taşıyıcı formlarda ise genellikle hafif kansızlık ve iştahsızlık gibi belirtilerle karşılaşıldığını; bu durumun çoğu zaman demir eksikliğiyle karıştırıldığını söyledi.
Evlilik öncesi tarama hayati önemde
Talaseminin önlenmesinde en etkili yolun Ulusal sağlık tarama programları olduğuna dikkat çeken Dr. Öncel, özellikle evlenmeyi planlayan çiftlerin evlilik öncesi taramadan geçmesinin büyük önem taşıdığını ifade etti. “Her iki eş de taşıyıcıysa genetik danışmanlık alınmalı, uygun embriyolarla sağlıklı doğumlar mümkün hale gelmektedir,” dedi.
Kesin tedavi: kemik iliği nakli, geçici çözüm: kan nakli
Beta Talasemi Major hastası çocukların 3-4 haftada bir düzenli olarak kan nakli almak zorunda olduğunu belirten Öncel, bu tedavinin geçici bir çözüm olduğunu, zamanla kalp ve karaciğerde hasar oluşturabileceğini belirtti. “Kesin tedavi kemik iliği naklidir. Türkiye’de bu konuda donanımlı, Avrupa standartlarında birçok nakil merkezi mevcuttur ve tüm hizmetler ücretsizdir,” dedi.
“Kan ver, can ol”
Son olarak topluma çağrıda bulunan Dr. Öncel, şu ifadeleri kullandı: “Bu çocuklarımız, nakil yapılana kadar hayatlarını kanla sürdürüyor. Lütfen kan bağışında bulunalım. Vereceğiniz bir damla kan, bir çocuğun hayatını kurtarabilir. Bu çocuklarımıza kan vererek can olalım.”