Seçime saatler kaldı ve herkes nefesini tutarak sandık başına gideceği saati bekliyor. Hem cumhurbaşkanını seçerek yürütme organını hem de milletvekillerini seçerek yasama organını seçmenler belirleyecek. Vatandaşlar adayları ne kadar çok dinleme ve tanıma fırsatı yakalamışlar ise oylarını da o bilinçle kullanmış olacak. Bir gün sonra seçmenler, cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği için iki ayrı oy kullanacak. Bu seçim dönemi aynı zamanda 16 Nisan 2017 referandumuyla kabul edilen ve bugüne kadar kısmen uygulamaya koyulan yeni anayasanın tamamen yürürlüğe girmesine vesile olacak.
24 Haziran’a sayılı saatler kaldı. Geri sayım sayacının ibresi her geçen dakika biraz daha zamanı yakalarken sabırsız bekleyişin sonucu da herkes tarafından merak ediliyor. Yarın iki önemli seçim birden gerçekleşecek.
‘NASIL OY KULLANACAĞIZ?’
Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği için iki ayrı oy pusulası ve sandık kurulacak. Milletvekilliği seçimi oy pusulalarında, parti ittifakları özel olarak belirtilecek. Örneğin "Cumhur İttifakı" ibaresinin altında AK Parti ve MHP’nin logoları ayrı, ayrı bulunacak. Seçmen tercih ettiği partinin kısmına mühür basacak, ancak oyların sayımı esnasında iki partinin aldığı oy toplanarak ittifakın hanesine yazılacak.
‘YENİ DÖNEMDEKİ TEMEL DEĞİŞİMLER NELER OLACAK?’
Yeni dönemde TBMM’deki milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkacak.
Önümüzdeki dönemde Başbakanlık makamı yürürlükten kalkarken, Cumhurbaşkanı yürütme erkinin başına geçecek. Yetkileri büyük ölçüde artacak olan Cumhurbaşkanı bakanları atayabilecek ve yürütme yetkisine ilişkin konularda kararname çıkarma yetkisine sahip olacak. TBMM’nin ise Bakanlar Kurulu’nu denetleme yetkisi elinden alınacak.
Seçim gündemi ağırlıklı olarak Cumhurbaşkanı’nın kim olacağı konusuna odaklansa da, yeni şekillenecek olan parlamentonun yapısı da önemini koruyor. 600 milletvekilinin bulunacağı TBMM’de üye tam sayısının salt çoğunluğu (301 milletvekili) sağlanarak Cumhurbaşkanı hakkında soruşturma önergesi verilebilecek. Önergenin Mecliste görüşülmesini takip eden bir ay içerisinde yapılacak gizli oylamada üye tam sayısının beşte üçü ile (361 milletvekili) Cumhurbaşkanı hakkında soruşturma açılmasına karar verilecek. Mevcut sistemde önerge verilmesi için TBMM üye tamsayısının üçte biri (184 milletvekili) gerekirken, soruşturmanın başlaması için üye tam sayısının dörtte üçünün (375 milletvekili) desteği gerekiyordu.
Cumhurbaşkanlığı ile milletvekili seçimlerinin aynı anda yapılacağı yeni sistemde hem meclisin hem de Cumhurbaşkanının seçimleri yenileme yetkisi olacak. Meclis tarafında seçimlerin yenilenebilmesi için meclis üye tam sayısının beşte üçünün (360 milletvekili) desteği gerekecek.
‘SEÇİMLERİN İLK TURUNDA %50’Yİ BULAN ADAY OLMAZSA NE OLACAK?’
İlk turda Cumhurbaşkanı adaylarından hiçbirisi oyların %50’sinden fazlasını alamazsa, 8 Temmuz 2018’de ikinci tur seçimleri olacak. İkinci tura normal şartlarda birinci turda en çok oyu alan ilk iki aday katılacak. İkinci tura katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak. Diğer tüm adayların ikinci oylamaya katılamadığı ve ikinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenecek.
Tüm bu ihtimaller neticesinde kazanan aday, 5 yıllığına Cumhurbaşkanlığı görevini üstlenecek. Mevcut sistemde Cumhurbaşkanı en fazla iki defa, yani 10 yıl için görev yapabilecek.
‘SEÇİMİN İLKLERİ’
Bu seçimde partiler ilk kez yasal ittifak yapıyor. AK Parti ve MHP “Cumhur İttifakı” adı altında ittifakını erken seçim kararının öncesinde açıklayan ilk partiler olmuştu. Muhalefet partileri ise erken seçim kararının gündeme gelmesinin hemen ardından konuyu ikili ve çoklu görüşmelerle değerlendirerek çeşitli ihtimalleri gündeme getirerek sonra karar verdiler.
Muhalefet partilerinin gündeminde olan ittifak modeli %10’luk baraj sorununu aşmaya yönelik, ortak milletvekili listelerini yöntem olarak alan bir “sıfır baraj” stratejisi üzerine yoğunlaştı. Muhalefet partileri böylelikle parlamentoda oluşabilecek bir AK Parti-MHP çoğunluğunun önüne geçmeyi hedefliyor.
Ayrıca bu seçimlerle birlikte ilk kez seçilme yaşı 18’e düşürülmüş oluyor. 18 yaşında milletvekili seçilebilen erkek adaylar zorunlu askerlik görevinden de muaf tutulacak.
AHMET BEŞENK
24 Haziran’a sayılı saatler kaldı. Geri sayım sayacının ibresi her geçen dakika biraz daha zamanı yakalarken sabırsız bekleyişin sonucu da herkes tarafından merak ediliyor. Yarın iki önemli seçim birden gerçekleşecek.
‘NASIL OY KULLANACAĞIZ?’
Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği için iki ayrı oy pusulası ve sandık kurulacak. Milletvekilliği seçimi oy pusulalarında, parti ittifakları özel olarak belirtilecek. Örneğin "Cumhur İttifakı" ibaresinin altında AK Parti ve MHP’nin logoları ayrı, ayrı bulunacak. Seçmen tercih ettiği partinin kısmına mühür basacak, ancak oyların sayımı esnasında iki partinin aldığı oy toplanarak ittifakın hanesine yazılacak.
‘YENİ DÖNEMDEKİ TEMEL DEĞİŞİMLER NELER OLACAK?’
Yeni dönemde TBMM’deki milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkacak.
Önümüzdeki dönemde Başbakanlık makamı yürürlükten kalkarken, Cumhurbaşkanı yürütme erkinin başına geçecek. Yetkileri büyük ölçüde artacak olan Cumhurbaşkanı bakanları atayabilecek ve yürütme yetkisine ilişkin konularda kararname çıkarma yetkisine sahip olacak. TBMM’nin ise Bakanlar Kurulu’nu denetleme yetkisi elinden alınacak.
Seçim gündemi ağırlıklı olarak Cumhurbaşkanı’nın kim olacağı konusuna odaklansa da, yeni şekillenecek olan parlamentonun yapısı da önemini koruyor. 600 milletvekilinin bulunacağı TBMM’de üye tam sayısının salt çoğunluğu (301 milletvekili) sağlanarak Cumhurbaşkanı hakkında soruşturma önergesi verilebilecek. Önergenin Mecliste görüşülmesini takip eden bir ay içerisinde yapılacak gizli oylamada üye tam sayısının beşte üçü ile (361 milletvekili) Cumhurbaşkanı hakkında soruşturma açılmasına karar verilecek. Mevcut sistemde önerge verilmesi için TBMM üye tamsayısının üçte biri (184 milletvekili) gerekirken, soruşturmanın başlaması için üye tam sayısının dörtte üçünün (375 milletvekili) desteği gerekiyordu.
Cumhurbaşkanlığı ile milletvekili seçimlerinin aynı anda yapılacağı yeni sistemde hem meclisin hem de Cumhurbaşkanının seçimleri yenileme yetkisi olacak. Meclis tarafında seçimlerin yenilenebilmesi için meclis üye tam sayısının beşte üçünün (360 milletvekili) desteği gerekecek.
‘SEÇİMLERİN İLK TURUNDA %50’Yİ BULAN ADAY OLMAZSA NE OLACAK?’
İlk turda Cumhurbaşkanı adaylarından hiçbirisi oyların %50’sinden fazlasını alamazsa, 8 Temmuz 2018’de ikinci tur seçimleri olacak. İkinci tura normal şartlarda birinci turda en çok oyu alan ilk iki aday katılacak. İkinci tura katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak. Diğer tüm adayların ikinci oylamaya katılamadığı ve ikinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenecek.
Tüm bu ihtimaller neticesinde kazanan aday, 5 yıllığına Cumhurbaşkanlığı görevini üstlenecek. Mevcut sistemde Cumhurbaşkanı en fazla iki defa, yani 10 yıl için görev yapabilecek.
‘SEÇİMİN İLKLERİ’
Bu seçimde partiler ilk kez yasal ittifak yapıyor. AK Parti ve MHP “Cumhur İttifakı” adı altında ittifakını erken seçim kararının öncesinde açıklayan ilk partiler olmuştu. Muhalefet partileri ise erken seçim kararının gündeme gelmesinin hemen ardından konuyu ikili ve çoklu görüşmelerle değerlendirerek çeşitli ihtimalleri gündeme getirerek sonra karar verdiler.
Muhalefet partilerinin gündeminde olan ittifak modeli %10’luk baraj sorununu aşmaya yönelik, ortak milletvekili listelerini yöntem olarak alan bir “sıfır baraj” stratejisi üzerine yoğunlaştı. Muhalefet partileri böylelikle parlamentoda oluşabilecek bir AK Parti-MHP çoğunluğunun önüne geçmeyi hedefliyor.
Ayrıca bu seçimlerle birlikte ilk kez seçilme yaşı 18’e düşürülmüş oluyor. 18 yaşında milletvekili seçilebilen erkek adaylar zorunlu askerlik görevinden de muaf tutulacak.
AHMET BEŞENK