1. Yüksek Enflasyon ve Fiyat İstikrarsızlığı
—-Türkiye’de enflasyon 2025’te tek haneli hedeflere düşürülmeye çalışılsa da hâlâ yüksek seyrediyor ve tüketicilerin alım gücünü zorluyor.
—- Halkın en önemli sorunlarından biri olarak “geçim sıkıntısı / pahalılık” ilk sırada yer alıyor.
NEDENLERİ :
—-Para politikası; geçmiş dönemde, faiz kararlarıyla net olmaktan uzak kaldı.
—-Döviz kurlarındaki dalgalanma, ithalata bağlı üretim ve maliyet artışları fiyatlara yansıdı.
2. Döviz Kuru Dalgalanmaları ve Rezerv Sorunları
—- TL’nin değeri dönem dönem güçsüz seyretti.
—- Merkez Bankası rezervleri negatif bölgelerde seyrederek kırılganlığı artırdı.
3. Bütçe Açığı ve Artan Faiz Giderleri:
—- Kamu harcamaları, özellikle faiz ödemeleri, bütçe üzerinde ciddi baskı oluşturuyor.
4. İstihdam ve İşsizlik:
—- Resmi işsizlik oranı, görece düşük görünse de (yaklaşık tek haneli) geniş tanımlı işsizlik/istihdam sorunlarının ciddi anlamda boy göstermesi; işsizlik oranının resmi rakamların çok üstünde olduğu gerçeğini kabul etmemiz gerekir: Şöyle ki;
—- KOBİ’ler, istihdamın kalbi olmalarına rağmen, yüksek maliyet ve finansmana erişim zorluklarıyla karşı karşıya kalmışlar ve onlarla mücadele ediyorlar.
5. KOBİ’lerin ve Küçük İşletmelerin Finansal Zorlukları
—- KOBİ’ler likidite sıkıntısı, kredi maliyetleri ve talep zayıflığıyla mücadele ediyor.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ VE İZENMESİ GEREKEN POLİTİKALAR
1. Enflasyonla Kalıcı Mücadele
—-Merkez Bankası’nın bağımsız ve tutarlı para politikası izlemesi
—-Enflasyon hedeflemesinin netleştirilmesi
—-Fiyat istikrarı için beklenti yönetimi ve şeffaf iletişim
—-Bu adımlar, enflasyonun kalıcı olarak düşürülmesine katkı sağlar ve piyasalarda öngörülebilirliği artırır.
2. TL’nin İstikrarını Sağlamak
—-Rezerv birikiminin güçlendirilmesi ve sürdürülebilir dış denge politikaları
—-Döviz kuru oynaklığını azaltacak makrodenge önlemleri
—-Özellikle Merkez Bankası rezervlerinin güçlendirilmesi, dış şoklara karşı tampon oluşturur.
3. Mali Disiplin ve Bütçe Yönetimi
—-Bütçe açığını kontrol altına alacak yapısal reformlar
—-Kamu harcamalarının verimli yönlendirilmesi
—-Faiz dışı dengeyi iyileştirecek önlemler
—-Artan faiz giderlerinin kontrolü, sürdürülebilir kamu finansmanı için kritik.
4. KOBİ’lere, Girişimcilere ve Finansmana Erişime Destek
—-Dünya Bankası ile Vakıfbank arasında 1,5 milyar euro’luk finansman paketi gibi programların yaygınlaştırılması
—-Bu programlar KOBİ’lerin finansmana erişimini kolaylaştırmayı hedefliyor.
—-Özellikle kadın ve genç girişimcilere özel destekler
—-Bu tür programlar istihdamı güçlendirir ve üretim kapasitesini artırır.
5. Yapısal Reformlar ve Uzun Vadeli Planlama:
—-Sanayi, teknoloji, eğitim, dijitalleşme odaklı reformlar
—-İhracata dayalı üretim kapasitesinin artırılması
—-Üretimi artıracak yatırım ortamının iyileştirilmesi
—- Kaynak verimliliği ve rekabet gücünü artıracak reformlar, ekonomik büyümeye sürdürülebilirlik katar.
6. Sosyal Politikalar ve Gelir Dağılımı
—-Asgari ücret ve sosyal desteklerin enflasyon etkisine göre düzenlenmesi
—-Yoksullukla mücadele stratejileri geliştirilmesi
—-Gelir dağılımındaki adaletsizlikleri azaltmak, toplumsal refahı güçlendirir.
—-Kısa ve Orta Vadede Stratejik Yol Haritası
—-Enflasyon hedeflemede kararlılık
—-Para politikasının öngörülebilir ve bağımsız hale getirilmesi
—-Bütçe disiplininin artırılması
—-Finansmana erişimde KOBİ’lere özel programlar
—-İhracata ve sanayi üretimine dayalı büyüme stratejisi
—-Bu unsurların bir arada uygulanması, ekonomik güveni ve yatırımcı güvenini artırarak sürdürülebilir büyümeye katkı sağlar.
Sonuç itibariyle; Türkiye ekonomisi 2025’te enflasyon, kur dalgalanması, bütçe baskıları, KOBİ finansmanı ve istihdam gibi çok boyutlu sorunlarla karşı karşıya kaldığı gerçeği ortadadır.
Ancak sağlam para politikası, yapısal reformlar, kamu finansmanı yönetimi ve finansmana erişimde destek programları ile bu sorunların üstesinden gelmek mümkündür.
Bu politikalar, aynı zamanda, ekonomik istikrarı güçlendirir; güçlenen ekonomik istikrarda illiyet bağı ve dialektik bağ sürekliliği gereği doğal olarak toplumsal refahı da artırır.