DİYARBAKIR HABER- Türkiye’de son yıllarda başta madde olmak üzere sigara, alkol, teknoloji ve hatta marka bağımlılığı ciddi bir halk sağlığı sorunu haline geldi. Özellikle gençler arasında yaygınlaşan bu bağımlılıklara karşı farkındalık yaratmak ve çözüm yollarını konuşmak amacıyla, Yeşil Yıldız Bağımlılıkla Mücadele Derneği Genel Başkanı Yahya Öger ile kapsamlı bir röportaj gerçekleştirdik.
Bağımlılığın sadece bireysel değil, toplumsal bir yara olduğunu vurgulayan Öger, aileden devlete kadar herkesin sorumluluk alması gerektiğini belirtiyor. Bağımlılığın neden arttığını, hangi türlerinin ön plana çıktığını, yeni nesil tehditleri ve kurtuluş yollarını tüm boyutlarıyla masaya yatırdığımız bu söyleşide, çarpıcı açıklamalar yer alıyor.
Yeşil Yıldız Bağımlılıkla Mücadele Derneği Genel Başkanı Yahya Öger ile bağımlılığın artışı, nedenleri, sonuçları ve çözüm yollarını konuştuk. Sigara, alkol, madde, kumar, teknoloji ve hatta marka bağımlılığına dair çarpıcı açıklamalarda bulunan Öger, bu mücadelede devletin, ailenin, okulun ve toplumun rolüne dikkat çekti.
Bağımlılık neden artıyor?
Pandemi sonrası bağımlılık oranlarında nasıl bir değişim gözlendi?
“Pandemiyle birlikte yalnızlık, stres ve evde kalma sürelerinin uzaması sonucu tüm dünyada bağımlılıklar arttı. Türkiye'de de bu artış çok net şekilde gözlemleniyor. Sigara bağımlılığı, %40 gibi resmi rakamlarla ifade edilse de gerçek oranın %60’a yaklaştığını tahmin ediyoruz. Alkol bağımlılığı da bölgesel olarak %12-18 arasında. Özellikle internet ve teknoloji bağımlılığı çocuklarda çok ciddi seviyelere ulaştı”
En tehlikeli bağımlılık: Sentetik maddeler
Madde bağımlılığında en büyük tehdit nedir?
“Sentetik maddeler şu anda en büyük tehdit. Daha önce uzun sürede zarar veren ot türleri varken, artık birkaç kullanımda bile bireyi hem fiziksel hem psikolojik olarak çökerten sentetiklerle karşı karşıyayız. Ortalama bir sentetik kullanıcı, kullanmaya devam ederse 5 yıl içinde hayatını kaybedebilir. Üstelik çocuklar artık internet üzerinden bu maddelere ulaşabiliyor, hatta bazılarını kendi başlarına üretebiliyorlar”
Bağımlılıklar birbirini tetikliyor mu?
Bağımlılıklar arasında bir ilişki var mı?
“Kesinlikle. Yapılan araştırmalar, madde ya da alkol kullanan bireylerin %100’e yakınının daha önce sigara içtiğini gösteriyor. Yani sigara bağımlılığı, diğer bağımlılıkların da önünü açıyor. Bu yüzden sigaraya karşı mücadele çok kritik”
Yeni tür bağımlılıklar: Marka, karbonhidrat ve kafein
Sık karşılaşılan bağımlılık türleri dışında neler var?
“Karbonhidrat, kafein, porno ve marka bağımlılığı gibi yeni tür bağımlılıklarla da karşılaşıyoruz. Özellikle genç kızlar arasında marka bağımlılığı ciddi seviyelere ulaştı. iPhone gibi ürünler için organlarını satmayı düşünen gençler var. Bağımlılık, hayatımıza alıp kontrolünü kaybettiğimiz her şeydir”
Kurtulmak mümkün mü?
Bağımlılıktan kurtulmak mümkün mü?
“Bağımlılık bir hastalıktır ve elbette tedavisi mümkündür. İlk adım, bireyin kendisini bağımlı olarak kabul etmesidir. Medikal tedavi, psikososyal destek, aile desteği, çevre değişikliği gibi birçok unsur birlikte yürütülmelidir. Sportif, kültürel ve sanatsal faaliyetler bireyin motivasyonunu artırabilir”
Sınıfsal bir sorun mu?
Madde bağımlılığı sınıfsal bir sorun mu?
“Erişebilirlik burada en kritik nokta. Bazı maddeler maddi durumu iyi olmayanlar tarafından üretilebiliyor. Örneğin ot türü maddeler bazı bölgelerde evlerde yetiştiriliyor. Sentetikler ise çok ucuz ve kolay ulaşılabilir hale geldi. Bir bağımlının aylık harcaması en az 30-40 bin TL'yi buluyor. Bu da bireyleri hırsızlık, kapkaç ya da fuhuş gibi suçlara itiyor”
Çözüm ne? Kimlere görev düşüyor?
Bu sorunla baş etmek için neler yapılmalı?
“Aile: Çocuklarla etkili iletişim kurmalı, çevrelerini tanımalı, onların geleceğe dair kaygılarını dinlemeli.
Okullar: Önleyici eğitimler verilmeli, rehberlik sistemleri güçlendirilmeli. Öğretmenler bağımlılıkla mücadele konusunda eğitilmeli.
Devlet: Arzı azaltacak emniyet operasyonları sürdürülmeli. Her mahallede bağımlılıkla mücadele birimi kurulmalı.
Toplum: İmamlar, muhtarlar, kanaat önderleri sürece dahil edilmeli. Gönüllülük esasına dayalı ekiplerle alanda aktif çalışılmalı.
Medya: Kumar ve şans oyunlarının özendirici tanıtımlarından kaçınılmalı”
Gençlere çağrı: Hayat zordur ama değerli
Gençlere ne söylemek istersiniz?
“Hayat zordur, sorunlar olacaktır. Ama bu sorunların çözümü bağımlılık değildir. Kendinize inanın, güvenin. Hayatınızı bir maddeye emanet etmeyin. Yardım almak ayıp değildir. Sağlık Bakanlığı’nın 171 (sigara bırakma) ve 181 (madde bırakma) hatlarından destek alın. Hayat kalitelidir, yeter ki siz değer verdiğiniz bu hayatı başkalarına teslim etmeyin!
