Ne zaman inşa edildiği bilinmeyen, ancak, Milattan çok önceki yıllarda temelinin atıldığı, Romalılar kente hakim olduklarında İmparator II. Constantus zamanında 345 yılında tamamlandığı belirtilen Diyarbakır surlarının her bölümünde, her burcunda kentte egemen olmuş medeniyetlerin izleri, kitabeleri, motifleri ve armaları vardır. Akrep kabartmasından, bir zamanlar Nazi Almanya’sının sembolü olmuş Gamalı Haç’a, aslan, kaplan, boğa, geyik motiflerinden Selçukluların ve Artukluların sembolü çift başlı kartala, çıplak kadın figürlerinden, insan başlı hayvanlara.

Latinceden çiçekli Kufi yazıtlara. Kur’an-i Kerim’den alınmış sürelerden, padişah fermanlarına kadar yüzlerce, hatta binlerce kitabe, yüzlerce sembol ve kabartmalarla dolu Diyarbakır surları, ünlü Fransız Arkeologu, tarihçi Prof. Dr. Albert Gabriel’in de belirttiği gibi; ‘’Dünyanın en büyük Kitabeler Müzesidir’’ gerçekten Diyarbakır.

1930’lı yıllarda birkaç kez Diyarbakır’a ve bölgeye gelerek arkeolojik incelemeler yapan Albert Gabriel, kenti bir kalkan balığı gibi kuşatan surlara özel ilgi göstermiş, fotoğraflarını çekmiş, çizimlerini yapmış, burçların içlerinin krokilerini çizmiş, kitabeleri ve sembolleri tek tek inceleyerek bunları belgelendirmiş, araştırmaları çok sayıda dile çevrilmiş değerli bir bilim adamı. Yayımladığı kitaplar ve çizimler günümüzde de tarihçiler ve araştırmacılar için büyük kaynak oluyor.