Metabolizma nedir? Sağlık için neden önemlidir? Hızlı veya yavaş olması neyi ifade eder? Metabolizmayı hızlandırmak için en etkili öneriler ve yöntemler nelerdir?
Metabolizma nedir? Sağlık için neden önemlidir? Hızlı veya yavaş olması neyi ifade eder? Metabolizmayı hızlandırmak için en etkili öneriler ve yöntemler nelerdir?
Metabolizma nedir?
Metabolizma vücudun temel işlevlerini yerine getirirken besin sindiriminden enerji üretimine kadar tüm enerji yapım ve yıkım olaylarını kapsayan biyokimyasal sistemdir.
Metabolizma hızı ise belirli süre aralığında vücudun ne kadar enerji ürettiği ve tükettiğiyle ilişkilidir. Bu nokta tam olarak bireyin kilosuyla alakalıdır yani özetle metabolizma ne kadar hızlı ve düzenli çalışırsa kişi aldığı besinleri yakacak ve vücut bu besinleri depo etmeyerek kilosunu koruyacaktır.
METABOLİZMA HIZINDA NELER ETKENDİR?
YAŞ: Genç yaşlarda hızla çalışan metabolizma maalesef yaşla birlikte yavaşlamaya başlar. Yaşla birlikte azalan metabolizma hızındaki en büyük etken aslında kas kütlesinin düşmesi, hormonlarda meydana gelen ciddi değişimlerdir.
CİNSİYET: Kadınlarda görülen regl ve özellikle menopoz dönemiyle ciddi yavaşlama yaşarken erkeklerde daha ileri ki dönemde yavaşlama yaşar yani 40 yaşındaki bir kadın ile 40 yaşındaki bir erkeğin metabolizma hızı ciddi ölçüde farklıdır.
GENETİK FAKTÖRLER: Aile bireylerinde genetik olarak yavaş çalışan bir metabolizma var ise bu genler çocuklara aktarılır ve metabolizmayı düzene sokmak daha yoğun bir uğraş ister.
BESLENME ALIŞKANLIKLARI: Metabolizma çalışma hızında en büyük etken beslenme alışkanlıkları ve besinlerin içerikleridir. Su tüketiminden vücudun ihtiyacı olan proteini almaya kadar besinlerin besin değeri, içeriği ve etkileri metabolizma çalışma hızını etkiler.
FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ: Düzenli fiziksel aktivite yapmak kas kütlesini arttırarak metabolizmayı hızlandırmaktadır. Bu sebeple fiziksel aktivite düzeyi yüksek olan bireylerin metabolizması da hızlı çalışır.
HORMONLAR VE METABOLİK RAHATSIZLIKLAR: Tiroid hormonları, insülin seviyeleri, vücut kortizol düzeyi gibi Endokrin sistemde meydana gelen rahatsızlıklar metabolizmayı hızlandırıp yavaşlatabilir bu sebeple bu hastalıkların tedavisi kilo alma ve verme sürecinde büyük bir etkendir.
VÜCUT KAS KÜTLESİ: İnsan vücudunda kas kütlesi arttıkça harcanan enerji artar bu da doğrudan kilo verme hızını arttıracaktır. Bu sebeple yavaş metabolizmalarda öncelikli tedavi yöntemi kas kütlesini arttırmaktır.
METABOLİZMAYI HIZLANDIRMAK İÇİN EN ETKİLİ YÖNTEMLER NELERDİR?
1- BOL BOL SU TÜKETİN
Su tüketimi önceki yazımızda belirttiğimiz gibi bütün vücut fonksiyonlarını çalışması için en dikkat edilmesi gereken noktadır. Vücut su oranı %55 in üzerinde olan bireylerde kalori yakımı %10 daha fazladır.
Uyanır uyanmaz 1 bardak su içmek metabolizma çalışma hızını arttırır.
2- ÖĞÜN ATLAMAYIN, ARA ÖĞÜN TÜKETİMİNE DİKKAT EDİN
Gün içerisinde 1-2 saat aralıklarla vücuda besin almak metabolizmanın düzenli çalışması, kan şekeri seviyelerinin dengesini sağlaması açısından önemlidir. Uzun süreli açlıklar kilo verdirmez bağırsak tembelliğine yol açar.
3- YETERLİ PROTEİN ALIN, KAS KÜTLENİZİ ARTTIRIN
Vücut proteinleri harcamak için daha fazla kalori harcar bu sebeple diyetlerde fazla protein tüketimi metabolizmayı hızlandırır. Ayrıca protein alımıyla birlikte kas kütlesi artar vücut proporsiyonu daha istenilir görselliğe ulaşır.
4- EGZERSİZ YAPIN
Haftada 2 veya 3 gün olmak kaydıyla 30 dk olmak kaydıyla tempolu yürüyüş yapmak vücut ısısını düzenleyecek, enerji yakımını hızlandırmak ve doğru orantılı olarak metabolizmayı da hızlandıracaktır.
5- LİFLİ GIDALAR TÜKETİN
İnsan vücudu lifleri sindirmeye çalışırken fazla enerji harcar ve sindirmek için bağırsağa fazla su çeker bu sebeple hm tok kalmayı sağlar hem kabızlığı önler.
6- STRESTEN UZAK DURUN, SAĞLIKLI UYKU UYUYUN
Metabolizma hızlandırma ve yağ yakma sürecinde stresten uzak durmak ve kaliteli uyku uyumak çok önemlidir. Vücudun belirli saat aralıklarında vücut yağ yakımını hızlandırır ve metabolizmayı hızlandırır. Bu sebeple kilo durumunu stres etmemek ve günlük minimum 6 saat uyumak gerekmektedir.
7- YÜKSEK KARBONHİDRAT, HAYVANSALAR YAĞLAR, PAKETLENMİŞ VE İŞLENMİŞ GIDALARDAN UZAK DURUN
Genel anlamda sağlıklı beslenme ve sağlıksız beslenme arasındaki farkları uzun zamandır sizlerle paylaşıyoruz. Her bireyin günlük protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineralleri alması gerekmektedir. Vücut her birini alması gereken ölçüde almadığı takdirde çalışması gereken düzeyde çalışmayacak ve yavaşlayacaktır.
Özetle gün bazında veya uzun vadede düşünüldüğü takdirde beslenme de ölçü her zaman önemlidir. Her besin tüketilebilir fakat ölçüde fazlaya kaçmak başta metabolizmada ve endokrin sistemde hasara beraberinde şeker, diyabet, tansiyon, kolesterol, kalp rahatsızlıkları, hormonel problemler, tirod gibi hastalıklara yol açacaktır.
Yağ yakımını hızlandıracak besinleri günlük tüketiminize eklemeyi unutmayın. Besinleri tüketirken besin değerlerini göz önünde bulundurun. Glisemik indeksi düşük besinleri tercih edin, sade su tüketimini günde minimum 2 litre tutarken yanında sağlıklı sıvılar tüketin günde 2 fincan Türk kahvesi, gebe değilseniz 1 fincan yeşil çay ve detoks içeceklerini diyetisyeninize danışarak günlük beslenmenize ekleyin. Menülerin yanında koyu yeşil yapraklı sebzeleri muhakkak tüketin ve antioksidan içeriği zengin gıdalara yönelin.
